گفتگوی دکتر علی مهـدی نیا با خبرگزاری سیناپرس

معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی از تدوین اطلاع جامع دریایی خزر، خلیج‌ فارس و دریای عمان، تهیه اطلس نقشه های اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان و شناسایی و معرفی بیش از ۲۵ گونه زیستی جدید در دریاهای ایران خبر داد.

دکتر علی مهدی نیا، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری سیناپرس گفت: در حال حاضر این پژوهشگاه سه پژوهشکده علوم اقیانوسی، فناوری و مهندسی دریا و علوم جوی و بیش از 35 عضو هیات علمی در زمینه های مختلف علوم اقیانوسی- جوی دارد. همچنین به کاوشگر خلیج فارس ( شناور کاملا تحقیقاتی کشور) و آزمایشگاه های تخصصی مرجع در زمینه های شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی دریا (به عنوان آزمایشگاه معتمد سازمان حفاظت محیط زیست و دارای گواهینامه ISO 17025) مجهز است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به دیگر قابلیت های این پژوهشگاه پرداخت و افزود: این پژوهشگاه مجهز به پیشرفته ترین ابزارهای نمونه برداری و سنجنده های اقیانوس شناسی کشور است و ایستگاه های پژوهشی در نوار ساحلی کشور در شهرهای نوشهر، چابهار، بندرعباس و بوشهر دارد. همچنین برخوردار از مراکز ملی داده‌ های اقیانوسی و دریایی، پیش‌ بینی و هشدار مخاطرات دریایی و تحقیقات جنوبگان است.

وی به قابلیت های بین المللی این پژوهشگاه نیز اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی مجوز مرکز منطقه ‌ای اقیانوس ‌شناسی غرب آسیا از یونسکو را دارد. همچنین به عنوان هماهنگ کننده ملی کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی (IOC) وابسته به (یونسکو) به عنوان مهمترین نهاد تخصصی بین المللی بین دولتی اقیانوس شناسی در جهان فعالیت دارد. این پژوهشگاه ضمن اینکه مرجع ملی تحقیقات جنوبگان، مرجع اصلی کمیته بین المللی استاندارد متناظر کیفیت آب (TC147) از سوی سازمان بین المللی ایزو است، به عنوان مسوول اتحادیه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی، کمیته ملی اقیانوس شناسی، شبکه ملی پژوهش و فناوری اقیانوس شناسی و کمیته آموزش و فرهنگ شورای عالی اقیانوس شناسی فعالیت دارد.

ثبت ۳ اختراع بین المللی و ۱۱ اختراع ملی

مهدی نیا خاطرنشان کرد: اکنون با داشتن چنین قابلیت های ملی و بین المللی توانسته ایم دستاوردهای زیادی کسب کنیم. انتشار518 مقاله ISI ،  473 مقاله اسکوپوس و 278 علمی- پژوهشی از جمله این دستاوردهاست.

وی پیرامون این دستاورد عملی اظهار داشت: بررسی خروجی علمی پژوهشگاه ها در قالب مقالات در نشریات نمایه شده در پایگاه های بین المللی معتبر یکی از ابزارهای سنجش و ارزیابی پژوهشگاه هاست. غالبا نشریات در این پایگاه ها رتبه بندی می شوند و براساس کیفیت در دسته هایی قرار می گیرند. در پایگاه های استنادی، موفقیت در دریافت استناد، ملاک اصلی این رتبه بندی است. پایگاه   JCR  از معتبرترین پایگاه هایی است که می توان برای به دست آوردن اطلاعات مربوط به نشریات به آن مراجعه کرد. براساس گزارش ISC بررسی مقالات پژوهشگاه های ایران که در نشریات دارای ضریب تاثیر منتشر شده اند، نشان می دهد پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با سرانه تعداد مقالات اعضای هیات علمی 1.43 رتبه 12 را از این نظر در بین 52 پژوهشگاه، موسسه و مرکز پژوهشی کشور دارد. متوسط ضریب تاثیر مقالات چاپ شده محققان پژوهشگاه 2.082 بوده است.

به گفته معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، برگزاری بیش از 10 دوره گشت جامع اقیانوس ‌شناسی خلیج‌ فارس و دریای عمان، اجرای 275 طرح درون سازمانی، 72 طرح دانشجویی و 91 طرح ارتباط با صنعت، 20 طرح بین الملل، راه اندازی 3 برنامه کلان پایش سواحل، دریا و اقلیم و برگزاری منظم گشت های تحقیقاتی، ثبت 3 اختراع بین المللی ،11 اختراع ملی و 14 فناوری با سطح آمادگی فناوری (TRL)مساوی یا بالاتر از 6، قرار گرفتن نام یکی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه در بین دانشمندان 2 درصد برتر جهان، بازوی اجرایی تحقیقات پایش محیط زیست دریا سازمان حفاظت محیط زیست، بازوی تحقیقاتی وزارت نفت در مطالعات مربوط به منابع جدید هیدروکربوری در دریاهای ایران از دیگر دستاوردهای علمی و پژوهشی این پژوهشگاه است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به سیناپرس گفت: این پژوهشگاه به عنوان یکی از مراجع اصلی بررسی اثرات تغییر اقلیم بر دریاها و سواحل در سطح ملی و منطقه ای است. در تحقیقات پیشینه دریانوردی ایرانیان و مطالعات میراث فرهنگی زیر آب نیز پیشرو است. همچنین عنوان برنده جایزه ترویج علم ایران وزارت عتف را در کارنامه خود دارد.

وی افزود: شناسایی و معرفی بیش از ۲۵ گونه زیستی جدید در دریاهای ایران و همکاری موثر در بازنگری دوره های کارشناسی ارشد و دکتری رشته های زیست شناسی دریا، فیزیک دریا، زمین شناسی دریا، هواشناسی و شیمی دریا از دیگر دستاوردهای علمی و پژوهشی این مجموعه محسوب می شود.

وی تاکید کرد: استقرار کمیته بین المللی متناظر کیفیت آب ایزو در پژوهشگاه از سال ۱۳۹۷ تاکنون و انتخاب به عنوان کمیته نمونه کشوری و استانی در دو دوره، تدوین اطلاع جامع دریایی خزر، خلیج ‌فارس و دریای عمان، تهیه اطلس نقشه های اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان، مدل ‌سازی عملیاتی امواج دریاهای ایران، راه اندازی سامانه داده‌های اقیانوسی کشور، ارایه دانش و فناوری دریایی در کتاب‌های درسی مدارس، برگزاری بیش از ۲۵ همایش و دوره آموزشی علمی تخصصی بین المللی با حضور کارشناسان و متخصصان بین المللی و منطقه در قالب فعالیت های مرکز منطقه ای آموزشی پژوهشی غرب آسیا از سال ۲۰۱۶ تاکنون، دریافت گواهینامه های بین المللی از جمله چارچوب کیفیت مدیریت داده های دریایی از یونسکو که تاکنون تنها چند کشور معدود گواهینامه مذکور را دریافت کرده اند از دیگر دستاوردهایی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی است.

مهدی نیا یادآورشد: همچنین این پژوهشگاه موفق شده نایب رییسی كمیته منطقه ای اقیانوس هند مركزی (IOCINDIO) وابسته به کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو، نماینده منطقه ای سامانه اطلاعات جغرافیای زیستی در خلیج فارس و دریای عمان(OBIS)، نائب رییسی شبکه بین ‌اسلامی علمی و فناوری اقیانوس‌شناسی (INOC)را برعهده بگیرد و نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تدوین سند همکاری های علمی تحقیقاتی دریای خزر برای 5 کشور حاشیه دریای خزر و عضو فعال اتحادیه دانشگاه های دولتی کشورهای حاشیه دریای خزر باشد.

اجرای برنامه های توسعه دریامحور با همکاری وزارتخانه ها

مهدی نیا به دیگر فعالیت های پژوهشگاه در راستای اجرای برنامه های توسعه دریامحور اشاره کرد و در این خصوص به سیناپرس گفت: ما در راستای برنامه های توسعه دریامحور با وزارت نفت در پروژه اکتشاف منابع هیدرات گازی در دریای عمان و با وزارت جهادکشاورزی برای شناسایی مناطق مستعد توسعه پرورش ماهی در قفس در خلیج فارس، دریای عمان و دریای کاسپی همکاری انجام داده ایم. همچنین با همکاری وزارت نیرو در زمینه مکان یابی مناطق مستعد احداث آب شیرین کن در مناطق ساحلی جنوب کشور همکاری داشته ایم.

معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی تصریح کرد: اجرای مطالعات توسعه و بهبود عملکرد بنادر موجود و مکان یابی و طراحی بنادر جدید و صنایع وابسته با وزارت راه و شهرسازی (سازمان بنادر و دریانوردی)، طرح شناسایی بنادر تاریخی ایران و مطالعه تاریخ دریانوردی ایرانیان با وزارت راه و شهرسازی (سازمان بنادر و دریانوردی)، مطالعات پایش دریاهای ایران و تهیه نقشه های زیستگاه های حساس مرجانی و اکوسیستم های مانگرو با سازمان حفاظت محیط زیست، امکان بهره گیری از کاوشگر خلیج فارس در زمینه اکوتوریسم دریایی با وزارت گردشگری، اجرای کارگاه های آموزشی صنایع دستی دریایی ویژه بانوان در استان های ساحلی جنوبی، اجرای کارگاه های آموزشی تخصصی و برنامه های ترویج علم با محوریت اهمیت توسعه دریامحور و حفاظت از دریا از دیگر برنامه های  پژوهشگاه محسوب می شود.

وی بیان کرد: انجام مطالعات دریایی پرژوه اکتشاف منابع هیدرات گازی در دریای عمان، برگزاری دوره آموزشی مسئولیت پذیری اجتماعی در قبال محیط زیست دریایی برای ۲۰۰ نفر از دانش آموزان مقطع ابتدایی در استان های بوشهر، بندرعباس، مازندران و سیستان و بلوچستان، برگزاری نخستین رویداد ملی ایده پردازی در حوزه علوم و مهندسی اقیانوسی- جوی، افتتاح بزرگترین کتابخانه دریایی در استان بوشهر، برگزاری کارگاه آموزشی صنایع دستی دریایی برای بانوان بوشهری، برگزای ده ها کارگاه تخصصی و چندین دوره آموزشی در زمینه های مختلف علوم اقیانوسی، برگزاری همایش بین المللی تاثیر تغییرات اقلیمی بر محیط زیست دریایی اقیانوس هند، راه اندازی بخش شناخت اقیانوس ها در وب سایت جدید پژوهشگاه با هدف ارتقای دانش دریایی عموم مردم از دیگر فعالیت های پژوهشی-آموزشی شاخص پژوهشگاه در یک سال اخیر است.

مهدی نیا اظهارداشت: انجام مطالعات مربوط به شناسایی منابع و نقاط اصلی ورود میکروپلاستیک ها به بخش جنوبی دریای خزر، انجام مطالعات تغییرات تراز دریای خزر و انتشار آن در مهمترین مجلات بین المللی، قرار گرفتن نام محقق پژوهشگاه در بین برترین های همکاری جامعه و صنعت، کسب گواهینامه استاندارد بین المللی ایزو ۹۰۰۱:۲۰۱۵ با هدف جلب رضایت حداکثری خدمت گیرندگان، ثبت استاندارد بین المللی راهنمای نمونه برداری برای پارامترهای سیستم کربن اقیانوسی توسط پژوهشگاه در سازمان بین المللی ایزو، حضور در نمایشگاه های گردشگری، اجرای پروژه تخمین مقدار خاک و کربن ابی رسوب شده در جنگل های حرای ایران در امتداد خلیج فارس، ثبت ۷ فناوری جدید در سامانه ارزیابی فناوری ایران نیز از برنامه های پژوهشی-آموزشی شاخص پژوهشگاه  در یک سال اخیر است.