رفتن به محتوای اصلی

دریای عُمان یا دریای مکران پهنه‌ای آبی است که در شمال غربی دریای عرب و اقیانوس هند و شرق تنگه هرمز و خلیج فارس قرار گرفته‌است. ایران در شمال این دریا و عمان و بخش کوچکی از امارات در جنوب آن جای دارند. در سازمان های بین المللی و زبان‌های دیگر آن را خلیج عمان نیز می‌نامند. موقعيت جغرافيايي درياي عمان در محدوده‌ای بين 56 تا 60 درجه شرقی طول جغرافيايی و 22 تا 27 درجه شمال عرض جغرافيايی قرار دارد. 

شکل 1: موقعیت جغرافیایی دریای عمان 

سواحل جنوبی ايران از تنگه هرمز تا بندر گواتر مجاور دريای عمان است. طول دريای عمان حدود 610 کيلومتر و مساحت آن 103 × 903 کيلومتر مربع است. اين دريا نسبتاً عميق بوده و عمق آن به 3500 متر می رسد و در حوالی غرب از ژرفای آن کاسته شده و در نزديکی تنگه هرمز به 72 متر می رسد. به علت عبور مدار راس السرطان از اين دريا، دريای عمان يکی از درياهای گرم آسيای جنوب غربی است. امواجی كه در دريای عمان شكل می گيرند اكثرا تحت تاثير بادهای موسمی، می باشند. دريای عمان از سه سو به خشکی و از يک سو به دريای آزاد مرتبط است و خليج فارس را به آبهای آزاد متصل می کند. درياي عمان در منطقه رأس الحد در سواحل کشور عمان به دريای عرب و اقيانوس هند متصل می شود. دريایی عمان به عنوان تنها راه ارتباطی ايران با درياهای آزاد اهميت زيادی خصوصا از نظر كشتيرانی دارد. 

دريایی عمان منطقه‌ای است كه حتی تابستان بسيار خشك و كم بارش دارد، ولی تبخير شديدی كه به خصوص در فصل تابستان از روي منطقه و مناطق مجاور رخ مي‌دهد می تواند به عنوان يك عامل ديناميكی براي ايجاد پديده مانسون عمل كند. در درياي عمان به علت وزش بادهاي موسمي هند (جهت باد در تابستان بيشتر از جنوب است) گاه پيشروي مراکز کم فشار و جبهه استوايی از اقيانوس هند به درياي عمان طوفان های شديدی را به ويژه در اين دريا و سواحل آن سبب می شود. بادهای غالب دريای عمان به دو نوع بادهای محلی يا بادهای مانسون و طوفان ها و تندبادهای حاره‌ای نظير وقوع طوفان حاره‌ای گنو تقسيم می شوند.

 هوای خشک منطقه مجاور حاره‌اي همراه با بادهای دائمی و دمای بالا در تابستان، تبخير آب را دريای عمان زياد مي‌کند. ميانگين دمای سالانه آب درياي عمان حدود °27 است به طوري که دمای آب در دريای عمان در ماه های تير و مرداد به حداکثر مقدار خود يعني °34 و در دي ماه به حداقل مقدار خود يعني°20 می رسد. مقدار شوری سطح آب درياي عمانpsu 36/4 است. يكی ديگر از خصوصيات مهم اقليمی مناطق ساحلي در مجاور درياي عمان الگوي امواج است. امواجي كه در درياي عمان ظاهر می گردند به دو دسته تقسيم می شوند: امواج ناشی از بادهای موسمی و امواج ناشی از توفان های حاره‌ای كه توفان های حاره‌ای در منطقه بسيار نادرند.