آلودگی نفتی

نفت یک سوخت فسیلی است که از آن برای گرمایش، تولید برق و تامین انرژی بخش های بزرگی از اقتصاد و صنایع مختلف پتروشیمی استفاده می شود. اما زمانی که  نفت به طور تصادفی به دریاها و اقیانوس ها می ریزد، می تواند مسبب ایجاد مشکلات بزرگی شود. نشت نفت می تواند به جانداران دریایی آسیب برساند، سواحل را آلوده کند و غذاهای دریایی را برای خوردن ناسالم کند. برای پاکسازی نفت، اندازه گیری اثرات آلودگی و کمک به بازیابی سلامت دریاها و اقیانوس ها، نیاز به یک دانش دقیق وجود دارد.
نفت چیست؟
نفت خام، بقایای مایع گیاهان و جانوران باستانی، یک سوخت فسیلی است که برای تولید طیف گسترده ای از سوخت ها و محصولات استفاده می شود. نفت در زیر زمین یا زیر بستر دراها و اقیانوس در مخازن یافت می شود، جایی که قطرات نفت در "منافذ" یا سوراخ های سنگ قرار دارند. شرکت های نفتی پس از حفاری و پمپاژ نفت خام، آن را با لوله، کشتی، کامیون یا قطار به پالایشگاه ها منتقل می کنند. در آنجا نفت تصفیه می شود تا بتوان آن را به فرآورده های نفتی مختلف از جمله بنزین و سایر سوخت ها و همچنین محصولاتی مانند آسفالت، پلاستیک، صابون و رنگ تبدیل کرد.

نشت نفت چگونه اتفاق می افتد؟
نشت نفت بیشتر از آن چیزی است که فکر می کنید و به طرق مختلف اتفاق می افتد. سالانه هزاران نشت نفت در آب های جهان رخ می دهد. بیشتر این نشت ها کوچک هستند. به عنوان مثال نشت نفت هنگام سوخت گیری یک کشتی. اما این نشت ها همچنان می توانند باعث آسیب شوند، به خصوص اگر در محیط های حساس مانند سواحل، جنگل های مانگرو و تالاب ها رخ دهند.
نشت نفت می تواند خطرناک باشد. این گونه رخدادها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که خطوط لوله انتقال نفت شکسته ‌شوند، کشتی‌های نفتکش بزرگ غرق شوند یا اشتباهی طی عملیات حفاری رخ دهد. پیامدهای اکوسیستمی و اقتصادی را می توان برای دهه ها پس از نشت نفت بزرگ احساس کرد. نشت نفت می تواند در هر جایی که حفاری نفتی، یا حمل و نقل آن انجام می شود اتفاق بیفتد. 

نشت نفت چگونه به حیات اقیانوسی آسیب می رساند یا سبب از بین بردن آن می شود؟
مکان رخداد نشت نفتی، انواع گیاهان، جانوران و زیستگاه هایی که در آنجا یافت می شوند،  مقدار و  نوع نفت، می تواند بر میزان آسیب ناشی از نشت نفت تأثیر بگذارد. به طور کلی، نشت نفت از دو طریق به حیات دریایی-اقیانوسی آسیب می رساند:
پوشاندن و آغشته سازی: زمانی اتفاق می افتد که نفت به طور فیزیکی به گیاه یا جانوران آسیب برساند. نفت می‌تواند بال‌های پرنده را بپوشاند به گونه ای که آن پرنده نتواند پرواز کند یا خواص عایق خز سمور دریایی را از بین ببرد و آن را در معرض خطر هیپوترمی قرار دهد. درجه پوشاندن اغلب بر شانس زنده ماندن حیوان تأثیر می گذارد.
سمیت نفت: نفت از ترکیبات سمی مختلف تشکیل شده است. این ترکیبات سمی می توانند باعث مشکلات سلامتی شدید مانند آسیب قلبی، توقف رشد، اثرات منفی بر سیستم ایمنی و حتی مرگ شوند. 
در حالی که تنها حوادث بزرگی که منجر به نشت می شوند مورد توجه قرار می گیرند، نشت های نفتی کوچکتر و متعدد به طور منظم روی می دهند. و برای بازگرداندن مناطق اطراف حادثه به حالت عادی، عملیات پاکسازی نفت ممکن است ماه ها طول بکشد.

جهان بارها درگیر بلایای بزرگ نشت نفت شده است. در اینجا تعدادی از بزرگترین و بدترین نشت نفت در تاریخ جهان آورده شده است:

1. نشت نفت جنگ خلیج فارس
بزرگترین نشت نفت در جهان نتیجه یک جنگ بود. در جریان جنگ خلیج فارس در سال 1991، با عقب نشینی نیروهای عراقی از کویت، آنها خطوط لوله و دریچه های چاه های نفت را باز کردند و به عنوان اقدامی برای جلوگیری از فرود نیروهای ایالات متحده در منطقه، آن را آتش زدند. آتش سوزی پس از بازکردن اولین چاه در ژانویه 1991 شروع شد. تخمین زده می شود که حدود 240 میلیون گالن نفت به خلیج فارس وارد شده که جانداران دریایی بسیاری را از بین برد.
2. نشت نفت خلیج مکزیک
نشت نفتی Deepwater Horizon که به‌عنوان نشت نفت خلیج مکزیک و نشت نفت BP نیز شناخته می‌شود، بزرگترین نشت نفت در تاریخ صنعت نفت محسوب می‌شود. در آوریل 2010، حادثه پس از نشت نفت از بستر دریا آغاز شد که منجر به انفجار سکوی نفتی BP، Deepwater Horizon، در ماکوندو پرسپکت شد. این حادثه باعث کشته شدن 11 نفری شد که روی دکل کار می کردند و منجر به نشت نفت شد که بیش از سه ماه ادامه داشت. تخمین زده می شود که روزانه 53000 بشکه نفت به خلیج مکزیک سرازیر شد. این حادثه همچنین خسارات زیادی به محیط زیست دریایی وارد کرد. بر اساس گزارش¬ها، نشت نفت باعث مرگ بیش از 82000 پرنده، 25900 پستاندار دریایی، 6000 لاک پشت دریایی و ده ها هزار ماهی و غیره شد.
3. چاه نفت Ixtoc 1
در ژوئن 1979، خلیج کامپچه در خلیج مکزیک شاهد نشت چاه نفتی بود که توسط شرکت نفت مکزیکی پمکس اداره می شد. حدود 140 میلیون بشکه نفت - تقریباً 10 تا 30 هزار بشکه نفت در روز - در طی یک دوره زمانی ده ماهه به دریا ریخته شد. لکه نفتی ناشی از این حادثه به مساحت حدود 1100 مایل مربع بود و محل برجسته لانه سازی لاک پشت های دریایی در سواحل مکزیک را احاطه کرد. 
4. آتلانتیک امپرس
در ژوئیه 1979، دو نفتکش در دریای کارائیب، در سواحل توباگو، طی یک طوفان گرمسیری با یکدیگر برخورد کردند. زمانی که حادثه رخ داد، کشتی اقیانوس اطلس از عربستان سعودی به سمت بومونت در حرکت بود، در حالی که کشتی کاپیتان اژه از آروبا به سمت سنگاپور حرکت می کرد. بلافاصله پس از حادثه، سوپرتانکرها - Atlantic Empress و Egean Captain - شروع به نشت محموله خود کردند و آتش گرفتند. بر اساس گزارش‌ها، حدود 88.3 میلیون گالن نفت خام به دریا ریخته شد که این حادثه را به بزرگترین نشت نفت کشتی در جهان تبدیل کرد. علاوه بر این، این حادثه همچنین جان 26 خدمه را گرفت زیرا آتلانتیک امپراس بعداً منفجر شد.

اندازه‌گیری برخی آلاینده‌های نفتی‎‏ در پهنه‌های آبی ایران