مرکز ملی داده های اقیانوسی و دریایی

مقدمه

مرکز ملی داده هاي اقيانوسي و دریایی، کار خود را با حمایت سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و زیرنظر کميسيون بين- دولتی اقيانوس شناسی (IOC) در سال 1374 آغاز کرد. این مرکز در واقع یکی از اعضای برنامه بين المللی تبادل داده ها و اطلاعات اقيانوسی (IODE) محسوب می شود. در حال حاضر حدود 100 مرکز ملی داده های اقيانوسی در سراسر جهان فعال هستند که این مرکز به عنوان نماینده (IODE) در ایران فعالیت می کند.

مرکز ملی اقيانوس شناسی در سال  1389به موسسه ملی اقيانوس شناسی ارتقاء یافت و مجوز تاسيس مرکز ملی داده های اقيانوسی و دریایی در همان سال از وزارت علوم، تحقيقات و فناوری اخذ گردید. مرکز ملی داده های اقيانوسی ودریایی ایران Iranian National Center for Ocean Data (INCOD) فعاليت رسمی خود را از  24 بهمن ماه سال 1390 آغاز کرد.

این مرکز در سال 2017 موفق به کسب گواهینامه ایزو 9001 مدیریت کنترل کیفیت از برنامه  IODE  شده است. این گواهینامه نشان دهنده این است که داده ها، محصولات و خدمات این مرکز از استانداردهای بین المللی مدیریت داده های اقیانوسی، تبعیت می کند.

اهمیت داده های اقیانوسی و دریایی

داده های اقیانوسی و دریایی دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند که آنها را از سایر انواع داده ها متمایز می کند که به طور خلاصه می توان به 4 جنبه زیر اشاره کرد:

الف- اقتصادی: دستگاه ها و تجهیزات جمع آوری این داده ها گران و نگهداری و مراقبت از آنها بسیار پر هزینه است.  همچنین برگزاری گشت های دريايي نيازمند صرف بودجه فراوان است.

ب- فنی: به دلیل ماهیت دینامیکی و پویا بودن محیط دریاها، داده های اقیانوسی وابسته به زمان و مکان هستند و  پیچیدگی های خاصی در زمینه مدیریت آنها وجود دارد.

ج- امنیتی: اهمیت دریاها در تأمین امنیت کشورهای مرتبط با آن موجب می­­ شود تا شناخت این محیط و دسترسی به داده ها و اطلاعات پیرامون آن ارزش بیشتری داشته باشد. همچنین دسترسی بیشتر به دریاها و استفاده بهینه از آن به منظور توسعه اقتصادی و قوت بخشی به اقتصاد ملی، سیاستی است که از سوی تمام کشورها دنبال می شود. برای مثال حمل و نقل بین المللی  و امنیت غذایی مردم متکی به دریاها است.

د- زیست محیطی: بیشترین فعالیت های بشری در سواحل متمرکز است. تردد کشتی ها، استخراج منابع از دریاها، وجود جنگ ها، رزمایش ها و منابع زیست محیطی ناشی از آنها، محیط دریاها را دچار تغییر می نماید.

بر اساس آنچه گفته شد مدیریت داده ها در سطح ملی، فعالیتی بسیار لازم و ضروری است که به لحاظ جلوگیری از دوباره کاری ها و شناخت نقاط ضعف و قوت کشور در بخش دریایی بسیار مهم است.

وظایف مرکز ملی داده های اقیانوسی و دریایی

• دریافت داده از برنامه های جمع آوری داده در سطح ملی
• بررسی کیفیت داده ها مطابق با استانداردهای بین المللی
• حفظ و نگهداری طولانی مدت (پایدار و مطمئن) از داده ها و اطلاعات مرتبط مورد نیاز برای تفسیر صحیح از آنها
• دردسترس قرار دادن داده ها برای استفاده ملی (مطابق با سیاست تبادل داده پژوهشگاه)