مرکز منطقه ای یونسکو
معرفی
پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با هدف ارتقا علوم و پژوهش های اقیانوس شناسی در کشور و منطقه، طرح ایجاد مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا را در سال 2010 میلادی به کمیسیون ملی یونسکو ایران ارایه کرد و پس از پیگیری های کمیسیون ملی یونسکو، این طرح به کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو (IOC) ارایه شد. پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران برای تاسیس این مرکز با تلاشها و همکاری ارزشمند نمایندگی دایم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو در بیست و هفتمین اجلاس مجمع عمومی کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی که در تیرماه 1392 در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد، مطرح و با حمایت قاطع کشورهای عضو به تصویب رسید. سپس تاسیس این مرکز در صد و نود و دومین نشست شورای اجرایی یونسکو که مهر ماه 1392 در پاریس برگزار شد، مطرح و به تصویب شورای اجرایی یونسکو رسید. در اجلاس عمومی یونسکو که در آبان 1392 برگزار شد، نیز ایجاد این مرکز منطقه ای با اکثریت آرا تصویب گردید. موافقتنامه اين مركز در سال 2015 ميلادي بين وزير علوم، تحقيقات و فناوري جمهوري اسلامي ايران و مديركل يونسكو به امضا رسيد.
تاسیس مرکز منطقهای اقیانوس شناسی غرب آسیا نه تنها برای جمهوری اسلامی ایران رویداد بسیار مهمی است، بلکه برای کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی سازمان یونسکو نیز حایز اهمیت است، زیرا این مرکز، اولین مرکز منطق های اقیانوس شناسی یونسکو است.
این مرکز مبنایی برای درک علمی بهتر از فرآیندهای مرتبط با دریا و اقیانوس در منطقه خواهد بود و به کشورهای منطقه در دستیابی به توسعه پایدار و تسهیل همکاریها و مشارکتهای منطقهای کمک خواهد کرد و از نظر تبادل تجربه و دانش اقیانوس شناسی، برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزشی و پژوهشی از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار خواهد بود.
ویژگی های مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا:
به عنوان مرکز بین المللی و قطب کارشناسی اقیانوس شناسی در منطقه؛
خدمات رسانی به کشورهای عضو و با اعضا و شبکه یونسکو؛
دستیابی به اهداف برنامه های راهبردی و اولویت های برنامه ها و اهداف سازمان یونسکو؛
در چارچوب اهداف میان مدت و بلند مدت یونسکو و کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی به شرح زیر فعالیت خواهد داشت:
پیشگیری و کاهش اثرات بلایای طبیعی،
کاهش اثرات تغییر اقلیم و تنوع اقلیم و سازگاری با آنها،
محافظت از سلامت زیست بومهای اقیانوسی،
هدایت روندها و سیاست گذاریها برای مدیریت پایدار محیط ها و منابع ساحلی و اقیانوسی.
اهداف/ وظایف مرکز
اهداف/ وظایف مرکز به شرح زیر خواهد بود:
الف- حصول اطمینان از مشارکت دو جانبه و هماهنگ اعضای منطقه در مطالعات اقیانوس شناسی با تنظیم پروژه ها، همایش و دوره های آموزشی مشترک،
ب – تعریف مشکلات منطقه ای که راه حل آن نیاز به همکاری های منطقه ای و بین المللی دارند و مساعدت در شناسایی نیازهای آموزشی، تربیتی و کمک های متقابل به ویژه آنهایی که به برنامه های مرکز مربوط باشد،
پ- مساعدت در شناسایی و تحقق اولویت های ملی و منطقه ای با به اشتراک گذاشتن دانش و تجربه از طریق برگزاری دوره های آموزشی و محافل علمی،
ت- به کارگیری جامعه دانشگاهی و پژوهشگر، کارشناسان سازمان های دولتی و غیر دولتی، بخش صنعت و تصمیم گیران منطقه و خارجی در یافتن راه هایی برای حل چالش های اقتصادی و اجتماعی موجود در منطقه از طریق مشورت و تبادل دیدارها و غیره. این هدف از طریق گردهمایی های شبکه های منطقه ای برای پرداختن به این چالش ها، بررسی درک علمی از این تاثیرها و بحث درباره سیاست های بهره برداری و حفاظت از دریا و سواحل در حمایت از توسعه اقتصادی در هر کشور از منطقه و در کل منطقه به دست خواهد آمد،
ث- نظارت و هماهنگی اجرای پروژه های مشترک با مشورت با نهادهای ملی و بین المللی کشورهای عضو ذی نفع به منظور جلوگیری از تکرار و هم پوشانی اقدامات از طریق برگزاری نشست های منظم با شرکای منطقه ای،
ج- ارتقا استانداردسازی جمع آوری داده و روش های تحلیل داده ها بر مبنای پروتکل ها و توافق های موجود. دفاع از دسترسی آزاد و تبادل آزاد داده های اقیانوس شناسی طبق دستورالعمل های مشخص شده در سیاست تبادل داده های کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی/ کمیته بین‌المللی تبادل داده‌ها و اطلاعات اقیانوسی IOC/IODE برای تسهیل پیشرفت های علمی و بهبود نتایج آموزشی و تربیتی. احیا برنامه های مربوط به کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی/ کمیته بین‌المللی تبادل داده‌ها و اطلاعات اقیانوسی IOC/IODE ODIN برای منطقه،
چ- آگاهی دادن نسبت به استفاده از دانش جدید در مورد علم و فناوری در زمینه های مختلف اولویت در سطوح محلی، ملی، منطقه ای از طریق برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی،
ح- ارایه راهنمایی و توصیه های عمومی و ارایه خدمت به عنوان ساز و کاری برای کشورهای عضو برای تنظیم، ارزیابی و پیگیری طرح های پیشنهادی پروژه هایی که هدف آنها تقویت توانمندی های ملی و منطقه ای در پژوهش های علمی دریایی، آموزش و ایجاد خدمات و تسهیلات مشترک است.
خ- شفاف سازی کارکرد مرکز با تولید خبرنامه های منظم برای تشریح پیشرفت کارکرد مرکز، توسعه وبگاه مرکز و افزایش ارتباطات برای جریان و تبادل اطلاعات در مورد فعالیت ها به منظور بحث در مورد مسایل مشترک و کشف فرصت ها برای همکاری های بیشتر،
د-ارتقا فعالیتهای مرکز و یونسکو و نقش کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی در موضوعات دریایی و ساحلی؛ افزایش آگاهی عمومی در رابطه با نیاز به مدیریت پایدار دریا و نواحی ساحلی؛ معرفی مزایای رویکرد همکاری منطقهای و ملی و اهمیت حفاظت از دریاها و سواحل از طریق حمایت از ایجاد مناطق حفاظت شده دریایی، و نیز شرکت فعال در روز جهانی اقیانوس و سایر تلاشها برای افزایش آگاهی،
ذ- جمع آوری اطلاعات در مورد پیشرفته ترین فناوری مورد نیاز برای اجرای فعالیت های برنامه دریانوردی، تدوین فهرست نهادهای منطقه ای و متخصصانی که در مورد مسایل مرتبط با دریا فعالیت دارند و همچنین فهرست بانک داده های اقیانوس شناسی منطقه ای و فراهم کردن امکان دسترسی به اطلاعات مزبور برای تصمیم گیران و شرکای منطقه ای و بین المللی،
ر- ساماندهی مساعدت در تجهیز منابع انسانی، مالی و مواد برای پاسخگویی به نیازهای کشورهای ساحلی منطقه در مقابله با شرایط اضطراری ناشی از بلایای طبیعی دریایی،
ز- ارایه پیشنهادات به هیات های حاکمه منطقه در مورد سیاست گذاری و حمایت های مالی و دیگر اشکال حمایتی مورد نیاز برای عملکرد موفقیت آمیز مرکز.