گشت اقیانوس شناسی کاوشگر خلیج فارس (محدوده آب های استان هرمزگان، بهار 1397) PGE1802

در چارچوب برنامه پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، دومین گشت اقیانوس شناسی با شناور کاوشگر خلیج فارس، در محدوده آب­ های استان هرمزگان در بهار سال 1397 طی 12 روز از 23 اردیبهشت تا 3 خرداد انجام شد. گشت PGE1802 با حضور 11 نفر از پژوهشگران پژوهشگاه ملی اقیانوس ­شناسی و علوم جوی و 6 مهمان از دانشگاه های علوم دریایی کشور به انجام رسید.
 

در گشت دریایی PGE1802 در مجموع از 21 ایستگاه در امتداد 4 ترانسکت عمود بر ساحل و یک ترانسکت موازی ساحل، اندازه ­گیری و نمونه­ برداری­ ها با روش­ های استاندارد اقیانوس شناسی انجام شد. نقشه مربوط به ایستگاه­ های این گشت در شکل زیر نشان داده شده است.
 

مطالعات تعیین شده:

· مطالعات فیزیک دریا
· مطالعات شیمی دریا
· مطالعات زمین­ شناسی دریا
· مطالعات زیست­ شناسی دریا
· مطالعات هواشناسی دریا
· مطالعات اقیانوس ­شناسی ماهواره­ای
· مطالعات مهندسی دریا
نمونه­ برداری­ه ا و اندازه­ گیری ­های انجام شده در این گشت، با تجهیزات اقیانوس شناسی مستقر بر روی شناور کاوشگر خلیج فارس انجام شد.

اندازه­ گیری و نمونه ­برداری­ ها:
اندازه­ گیری­های CTD
در همه ایستگاه ها، پارامترهای فیزیکی و شیمی آب از سطح تا لایه نزدیک بستر، توسط دستگاه CTD با فاصله زمانی یک ثانیه اندازه ­گیری شدند. این پارامترها عبارتند از: دما، شوری، چگالی، pH، اکسیژن محلول، کدورت و کلروفیل-آ
اندازه ­گیری شفافیت آب
برای اندازه­ گیری شفافیت آب از یک عدد سشی ­دیسک سیاه و سفید به قطر30 سانتی­متر استفاده گردید.
 

اندازه­گیری جریان آب
پروفیل سرعت و جهت جریان در اعماق مختلف در تعدادی از ایستگاه ­ها، با استفاده از دستگاه جریان­ سنج نقطه ­ای RCM9 (ساخت شرکت AANDERAA، نروژ) انجام گردید.

ثبت نیم رخ زیر بستر
برای مشخص نمودن لایه­ بندی زیر بستر، از دستگاه نیم­رخ بردار زیر بستر (Sub Bottom Profiler) مدل SUBPRO 1210 در دو مسیر استفاده شد.
 

نمونه ­برداری آب
برای نمونه­برداری آب از دستگاه نمونه­ بردار آب (روزت) که مجهز به 12 بطری نیسکین با ظرفیت 1.7 لیتری است، استفاده گردید. برای لایه سطحی (1 متر زیر سطح) از یک عدد بطری نیسکین 10 لیتری نیز استفاده گردید. نمونه ­برداری آب در هر ایستگاه با تنظیم دستگاه روزت برای عمق­ های مختلف انجام شد.

 

الف. تعیین قلیائیت کل در ستون آب، Total alkalinity
ب. تعیین مواد مغذی در ستون آب، Nutrients
ج. تعیین نیتروژن و فسفر کل در ستون آب
د. تعیین غلظت کلروفیل-آ در ستون آب، Chlorophyll-a
ه. اندازه گیری pH، اکسیژن محلول و شوری
و. بررسی فیتوپلانکتون

نمونه ­برداری زئوپلانکتون
برای نمونه ­برداری زئوپلانکتون از تور کلوزینگ با مش 300 میکرون استفاده شد (شکل زیر). نمونه ­برداری در هر ایستگاه با 2 تکرار در ستون­ عمودی آب در عمق ­های متفاوت انجام شد.
 

نمونه­ برداری رسوب

برای نمونه­ برداری رسوب از لایه سطحی بستر، مغزه رسوب و رسوب دست نخورده به ترتیب از دستگاه ­های Grab، Gravity Corer و Box Corer استفاده شد (شکل زیر). 

نمونه­ های رسوب به منظور انجام مطالعات زیر برداشت شدند:
· ارزیابی ریز پلاستیک­ها، (رسوب سطحی)
· تعیین دانه­بندی و جنس رسوب بستر، (رسوب سطحی)
· مطالعات مایوفون و ماکروفون، (رسوب سطحی)
· اندازه­ گیری هیدروکربن­ های نفتی و بای فنیل های چند کلره (PCBs)، (رسوب سطحی)
· اندازه­ گیری فلزات سنگین، (رسوب سطحی)
· تعیین منشاء رسوبی، (مغزه رسوب)
· شناسایی رخدادهای دیرینه، (مغزه رسوب)
· شناسایی مخاطرات زمین­شناسی و زمین لغزه­های زیر دریایی، (مغزه رسوب)