آغاز عملیات میدانی بزرگترین پایش اقیانوس شناسی سواحل مکران

بزرگترین پایش اقیانوس شناسی سواحل مکران، از 22 آبان 1402 به مدت حداقل یک ماه انجام می شود.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، دکتر مرتضی توکلی رئیس پژوهشگاه در این باره گفت: در این عملیات میدانی، 212 نقطه شامل 156 نقطه در دریا و 56 نقطه در خشکی در محدوده خلیج گواتر تا بندر جاسک مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نمونه‌برداری از محیط‌های مختلف شامل آب، خاک، رسوب، پساب‌های شهری و صنعتی و آبزیان در امتداد سواحل مکران انجام می‌شود.

توکلی، در خصوص جزئیات برنامه این پایش اظهار کرد: با توجه به وسعت منطقه، عملیات نمونه‌برداری با حضور 10 محقق از پژوهشگاه و در قالب دو تیم نمونه‌برداری از ایستگاه پژوهش و فناوری اقیانوس‌شناسی چابهار و هرمزگان بصورت همزمان از گواتر و بندر جاسک انجام خواهد شد و ‏داده‌برداری و مطالعه شرایط حاکم بر سواحل مکران در حوزه های فیزیک و شیمی دریا، آلودگی دریا، زیست ‏شناسی دریا، زمین شناسی دریا و سنجش از دور ماهواره‌ای انجام می‌شود. ‏با توجه به اهدافی که در این برنامه دنبال می‌شود، دوره‌های زمانی نمونه برداری در محیط‌های مختلف متفاوت خواهد بود. 

وی افزود: در این عملیات میدانی، ثبت داده های فیزیکی و شیمیایی آب شامل دما، شوری، غلظت اکسیژن محلول، ‏pH و کدورت آب در محل توسط دستگاه‌های پرتابل مستقر بر روی شناور انجام می‌شود. ‏علاوه بر پارامترهای ذکر شده، مقادیر BOD₅، COD، کلروفیل‌آ، کلر، کربنات، بیکربنات، TDS، فلوئور، BTEX و فلزات سنگین نیز در نمونه‌های آب پس از انتقال به آزمایشگاه‌های پژوهشگاه مورد سنجش قرار خواهد گرفت. در نمونه‌های رسوب فلزات سنگین، ترکیبات هیدروکربنی و جداسازی و شناسایی میکروپلاستیک‌ها انجام خواهد شد. در نمونه‌های خاک نیز علاوه بر فلزات سنگین و ترکیبات هیدروکربنی، سموم ارگانوکلره مورد سنجش قرار خواهد گرفت. آلودگی‌های میکروبی در پساب‌های شهری و همچنین غلظت فنل، چربی و روغن، دترجنت، فلزات سنگین، سموم و PAHs در نمونه پساب‌های صنعتی مورد آنالیز قرار خواهند گرفت. 

وی هدف از برگزاری این پایش را آگاه نمودن برنامه‌ريزان و تصميم‌گيران در ارتباط با وضعيت سواحل مکران و کسب اطلاعات پایه و جامع از هیدروشیمی مناطق ساحلی،  شناسایی آنومالی زمین‌شناسی و آلودگی‌های با منشا انسانی در محیط‌های مختلف بررسی شده بر اساس مقادیر زمینه طبیعی و شاخص‌های زیست محیطی، عنوان کرد.

سواحل مکران، دارای ناشناخته های بسیاری برای جامعه علمی و تصمیم ساز کشور است. با توجه به اهمیت دریای عمان و سواحل مکران به عنوان پلی بین دریاهای آزاد و خلیج فارس و نیز وجود چند بندر مهم و فعال که دارای تبادلات گسترده ای با کشورهای اطراف و گاها فرا منطقه‌ای هستند لزوم توجه به جنبه های مختلف، زمین شناختی، فیزیکی، شیمیایی و زیستی سواحل آن از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. از طرفی با توجه به رشد روز افزون جمعیت، رشد اقتصادی و صنعتی ایران و کشورهای منطقه و پتانسیل‌های بی شمار سواحل در توسعه کشور و تاكيد رهبر معظم انقلاب بر توسعه سواحل مكران و استفاده از ظرفیت‌های عظیم آن، ایجاد یک برنامه مدون علمی برای بررسی تأثیر متقابل سواحل – انسان و راهکارهای حفظ سواحل از تخریب و استفاده غیر علمی، امری اجتناب ناپذیر است. اولین گام در چنین برنامه ای مطمئناً شناخت محیطی از وضعیت سواحل مکران خواهد بود.

پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در راستای وظایف سازمانی خود، تجهیزات پیشرفته اندازه‌گیری و نمونه‌برداری، کادر متخصص و مجرب در زمینه های مختلف اقیانوس شناسی و آزمایشگاه های تخصصی، برنامه پایش را برای مطالعه سواحل مکران در حوزه های مرتبط با اقیانوس‌شناسی تدوین کرده است. این پژوهش مشتمل بر زمينه‌هاي علمي متعدد از جمله آلودگي، زیست شناسی و زمين‌شناسي دريایی و خشکی بوده و متخصصین مختلف از رشته‌های مربوطه حضور خواهند داشت.