گشت اقیانوس شناسی کاوشگر خلیج فارس (محدوده آب های خلیج فارس و دریای عمان شهریور و مهر 1400) PGE2102

هشتمین گشت تحقیقاتی کاوشگر خلیج فارس در راستای برنامه کلان "پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان" پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، با شناور کاوشگر خلیج فارس در محدوده آب های خلیج فارس و دریای عمان در شهریور و مهرماه سال جاری انجام گردید. 

هشتمین گشت تحقیقاتی کاوشگر خلیج فارس براساس تعهدات مندرج در قرارداد منعقد شده بین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی (بعنوان مجری) و صندوق ملی محیط زیست (بعنوان کارفرما) و نظارت معاونت محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست، با عنوان: " پایش ساحلی و فراساحلی خلیج فارس و دریای عمان" با کد PGE2102 از 16 شهریور تا 9 مهرماه سال جاری با حضور 13 نفر از محققین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و مشارکت 2 نفر از محققین دانشگاه های دریایی کشور (دانشگاه علوم دریایی خرمشهر و دانشگاه شهید بهشتی تهران) و هم چنین 2 نفر از معاونت محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست، باشناور کاوشگر خلیج فارس با موفقیت انجام گردید.

تصاویری از تیم تحقیقاتی گشت PGE2102

تصاویر مشارکت کنندگان بیرونی و ناظرین در گشت دریایی PGE2102

مطالعات گشت:

•  مطالعات فیزیک دریا 
• مطالعات هیدروشیمی 
• مطالعات آلودگی در آب 
• مطالعات رسوب بستر 
• مطالعات زیستی 

چارت تشکیلاتی گشت 

براساس تخصص محققین تیم تحقیقاتی حاضر در گشت، چارت تشکیلاتی گروه  های کاری در گشت دریایی PGE2102 به صورت زیر تعیین گردید.

چارت تشکیلاتی گشت دریایی

تجهیزات اندازه گیری و نمونه برداری 

با توجه به مطالعات تعیین شده در گشت دریایی PGE2102، از تجهیزات زیر برای اندازه گیری و نمونه برداری استفاده شد.

تصویری از تجهیزات به­ کار برده شده در گشت PGE2102

ایستگاه های نمونه برداری شده 

با توجه به شرایط جوی در محدوده عملیاتی، در گشت حاضر مجموعاً از 67 ایستگاه اندازه گیری و نمونه برداری ها از روبروی دهانه اروند (1400/6/16) در شمال خلیج فارس تا چابهار (1400/7/9) در دریای عمان، انجام گردید. نقشه ایستگاه های نمونه برداری شده و مسیر ناوبری شناور در شکل زیر نشان داده شده است.

نقشه مربوط به ایستگاه­های نمونه­ برداری شده و مسیر ناوبری شناور در گشت

داده های گشت PGE2102  

در ادامه شرح داده ها و نمونه های برداشت شده در گشت دریایی PGE2102 توضیح داده شده است.

 اندازه گیری های CTD  

برای اندازه گیری پارامترهای فیزیکو شیمی آب دریا از یک دستگاه CTD مدل SeaSunTech,75M با شماره سریال 1668 برای تمامی ایستگاه ها تا اعماق کمتر از 200 متر، و دستگاه CTD مدل ایدرونات برای اعماق بالای 200 متر استفاده شد

 تصاویری از دستگاه­های استفاده شده در گشت قرارگیری میان دستگاه روزت

اندازه گیری دمای سطحی آب 

برای اندازه گیری دمای سطحی آب از ترمومتر لیزری استفاده شد (شکل زیر). در گشت حاضر، دمای سطحی آب در تمامی 67 ایستگاه اندازه گیری شد.

 تصاویری از اندازه­ گیری دمای سطحی آب

اندازه گیری عمق سشی 

در گشت حاضر از 34 ایستگاه، اندازه گیری شفافیت آب با استفاده از یک عدد سشی دیسک سیاه و سفید به قطر30 سانتی متر انجام شد.

تصاویری از اندازه­ گیری سشی دیسک

نمونه برداری های آب 

برای نمونه برداری آب در ستون آب از دستگاه نمونه بردار چندتایی آب (روزت) مجهز به 12 بطری با ظرفیت 10 لیتری استفاده شد. هم چنین برای برداشت نمونه آب از لایه سطحی، از یک عدد بطری نیسکین 10 لیتری و سطل نمونه بردار آب نیز استفاده گردید (شکل زیر). با توجه به عمق هر ایستگاه، نمونه برداری آب با دستگاه روزت در لایه های 1، 10، 25، 50، 75، 100، 200، 300، 400، 500، 600، 800، 1000 و لایه نزدیک بستر انجام شد.

 تصاویری از تجهیزات نمونه­ برداری آب و دستگاه روزت و ظروف نمونه­ برداری

 

نمونه برداری زئوپلانکتون و نیستون 

برای نمونه برداری زئوپلانکتون در ستون آب از تور کلوزینگ (به صورت دوقلو) با مش 300 میکرون و مطالعات زیست شناسی و میکروپلاستیک از نمونه بردار نوستون با مش 300 میکرون استفاده گردید.

تصاویری از نمونه­ برداری زئوپلانکتون و نیستون

نمونه­ برداری­های رسوب

در گشت دریایی حاضر، برای نمونه­ برداری رسوب از لایه سطحی بستر، مغزه رسوب و رسوب دست نخورده به ترتیب از دستگاه­های GrabوGravity Corer و  Box Corer استفاده شد (شکل زیر)

 تصاویری از تجهیزات نمونه­ بردار رسوب 

جدول 2. نوع نمونه­ های رسوب جمع ­آوری شده در گشت جهت مطالعات تعیین شده

مشاهده پستانداران 

در طول ناوبری شناور و ایستگاه ها، مشاهده پستانداران توسط فرد منتخب به صورت چشمی و مسلح (دوربین دو چشمی) در طول روز انجام می گردید. پس از مشاهده و رؤیت پستاندارن، اطلاعات مکانی، زمان و تخمین تعداد آن ها در برگه های Log sheet مخصوص ثبت می گردید (جدول زیر). هم چنین پس از مشاهده، عملیات تصویربرداری نیز انجام می شد.

تصاویری از عملیات دیده­ بانی و تصویربرداری انجام شده از دولفین­ها در گشت دریایی 

 بررسی وضعیت مرجان ها و تصویربرداری هوایی 

در طول گشت حاضر، عملیات تصویربرداری هوایی با پهپاد و بررسی وضعیت مرجان ها از جزایر بنی فارور و هرمز عملیات غواصی انجام گردید.

 تصاویری از عملیات غواصی و برداشت تصایور هوایی در آبهای اطراف جنوب جزیره هرمز و بنی­فارور

ثبت اطلاعات هواشناسی

 در طول گشت، اطلاعات هواشناسی توسط دستگاه اتوماتیک هواشناسی که بر روی دکل پل فرماندهی شناور نصب شده است، پارامترهای ثبت شده توسط دستگاه اتوماتیک هواشناسی عبارتند از: سرعت و جهت باد، دما، فشار هوا و رطوبت نسبی.

تصاویری از دستگاه اتوماتیک هواشناسی

تحویل نمونه های گشت 

نمونه های جمع آوری شده در گشت حاضر پس از تخلیه از شناور، جهت آنالیز و مطالعات آزمایشگاهی به آزمایشگاه های مستقر در تهران، بندرعباس، بوشهر و چابهار انتقال داده شدند. شایان ذکر است که کلیه اطلاعات مربوط به انتقال و تحویل نمونه ها از شناور تا آزمایشگاه مقصد، در فرم های مخصوص ثبت می گردید (شکل زیر).

 تصویری از نمونه فرم مربوط به انتقال وتحویل نمونه­ های گشت