برنامه پایش مکران
دریاهای پیرامونی ما از دیدگاه‌های مختلف برای کشور از اهمیت راهبردی برخوردار می‌باشند. دریاهای پیرامونی بسان دروازه های اصلی کشور به دنیای پیرامونی هستند و منابع امروزی و زیستی آن برای فعالیت‌های اقتصادی کشور حیاتی است. به علاوه این حوضه ها مرز مقدم دفاعی کشور نیز به شمار می آیند. از این رو شناسایی محیط های دریایی پیرامون هم برای بهره برداری از منابع آن و هم برای پایداری زیستی و دفاع از این حوضه دارای اهمیت اساسی است. سواحل مکران، دارای ناشناخته های بسیاری برای جامعه علمی و تصمیم ساز کشور است. با توجه به اهمیت دریای عمان و سواحل مکران به عنوان پلی بین دریاهای آزاد و خلیج فارس و نیز وجود چند بندر مهم و فعال که دارای تبادلات گسترده ای با کشورهای اطراف و گاها فرا منطقه‌ای هستند لزوم توجه به جنبه های مختلف، زمین شناختی، فیزیکی، شیمیایی و زیستی آن از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. با توجه به رشد روز افزون جمعیت، رشد اقتصادی و صنعتی ایران و کشورهای منطقه و پتانسیل های بی شمار سواحل در توسعه کشور، ایجاد یک برنامه مدون علمی برای بررسی تأثیر متقابل سواحل – انسان و راهکارهای حفظ سواحل از تخریب و استفاده غیر علمی، امری اجتناب ناپذیر است. اولین گام در چنین برنامه ای مطمئناً شناخت محیطی از وضعیت سواحل آن است.
این پژوهش مشتمل بر زمينه‌هاي علمي متعدد از جمله آلودگي، بيولوژي و زمين‌شناسي دريایی و خشکی بوده و متخصصین مختلف از رشته‌های مربوطه جهت دستیابی به اهداف زیر حضور دارند.
- جمع‌آوری داده های اقیانوس شناسی فیزیکی، شیمیایی و بررسی ویژگی های آن در سواحل مکران (دما؛ شوری؛ کدری، مواد مغذی، اکسیژن محلول، pH، هیدروکربن های نفتی، فلزات سنگین سموم ارگانو کلره و..)
- جمع‌آوری داده‌های زمین شناسی دریایی و خشکی، بررسی ساختار زمین شناسی و ویژگی های مورفولوژیک سواحل مکران
- جمع‌آوری داده‌های مطالعات کانی شناسی زیست محیطی در نمونه‌های خاک و رسوب از طریق انالیز XRD
- جمع‌آوری داده‌های آلودگی‌های با منشا انسانی در محیط‌های مورد بررسی و همچنین تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی آلودگی در محیط GIS
برنامه پایش سواحل مکران در طول سال‌های 1404-1402 انجام می‌شود. در این برنامه، نمونه‌برداری از محیط‌های مختلف شامل: 1) آب، 2) خاک، 3) رسوب 4) پسابهای شهری و صنعتی و 5) آبزیان در امتداد سواحل مکران (گواتر تا جاسک) انجام خواهد شد. نمونه‌برداری از آب و رسوب در 56 ترانسکت با 165 ایستگاه انجام خواهد شد. نمونه‌برداری از آب دو بار در سال (پیش مونسون و پس مونسون) و نمونه‌برداری از رسوبات یکبار در سال انجام خواهد شد. نمونه‌برداری از خاک‌های مختلف شامل مناطق کشاورزی، صنعتی و خاک‌های بکر یا طبیعی منطقه یکبار در سال در 56 ایستگاه در امتداد سواحل مکران خواهد بود. نمونه‌برداری از آبزیان شامل دو گونه ماهی کفزی و همچنین اویستر دوبار در سال در 7 ایستگاه انجام خواهد شد. نمونه‌برداری از پسابهای مورد مشاهده در طول سواحل مکران نیز یکبار در سال انجام خواهد شد. همچنین به منظور شناسایی مقادیر زمینه طبیعی عناصر، مغزه‌های رسوبی به عمق 1 متر گرفته خواهد شد.
نقاط نمونه‌برداری برنامه پایش مکران
تصاویر ثبت شده در زمان نمونه‌برداری برنامه پایش مکران