میکروپلاستیک ها در محیط های دریایی
میکروپلاستیک‌ها در رسوبات سواحل مکران
مقدمه
امروزه زباله‌های دریایی از مناطق ساحلی گرفته تا اقیانوس‌های آزاد یافت می‌شوند. بخش بزرگی از زباله‌های دریایی از پلاستیک تشکیل شده است که به دلیل سمی بودن بالا و دوام آن در محیط، تهدید جدی برای اکوسیستم‌های دریایی به شمار می‌رود. آلاینده‌هایی که به میکروپلاستیک‌ها جذب شده‌اند، به طور عمده مسئول سمی بودن آنها هستند. تولید جهانی مواد پلاستیکی بیش از 400 میلیون تن در سال است و برآورد می‌شود که سالانه حدود 13 میلیون تن پلاستیک از طریق تخلیه مستقیم، رواناب‌ها و گرد و غبار جوی به محیط‌های دریایی وارد می‌شوند. امروزه، قطعات پلاستیکی با اندازه‌های کمتر از 5 میلی‌متر به عنوان میکروپلاستیک شناخته می‌شوند. آلودگی میکروپلاستیک در محیط‌های دریایی در سال‌های اخیر از سوی دانشمندان، مردم و سیاست‌گذاران بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. میکروپلاستیک‌های دریایی عمدتاً از مناطق ساحلی ناشی می‌شوند و می‌توانند به همراه رسوبات خود برای مدتی در آنجا باقی بمانند. برآورد می‌شود که بین 70 تا 90 درصد از ذرات میکروپلاستیک در پروفیل‌های رسوبی تجمع یافته‌اند.
هدف از مطالعه
در حال حاضر، اطلاعات کمی درباره فراوانی و توزیع میکروپلاستیک‌ها در مناطق ساحلی وجود دارد. با وجود اهمیت سواحل مکران در دریای عمان، متأسفانه اطلاعات پایه‌ای در مورد فراوانی میکروپلاستیک در رسوبات این منطقه کم بوده و دانش ما محدود به برخی از مطالعات محلی است. مطالعه حاضر به بررسی فراوانی میکروپلاستیک در رسوبات سواحل مکران در دریای پرداخته است تا خلأ داده‌ها در مورد آلودگی میکروپلاستیک‌ها در این منطقه را پر کند.
منطقه مورد مطالعه
نمونه‌برداری از رسوبات در 56 ترانسکت با 165 ایستگاه در عمق‌های 2، 10 و 20 متری حدفاصل خلیج گواتر تا بندر جاسک انجام می‌شود.
منطقه مورد مطالعه
روش انجام کار
روش انجام کار نمونه‌برداری از رسوبات با استفاده از ون وین گرب انجام می‌شود. نمونه‌ها پس از جمع‌آوری به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی منتقل و پس از الک اولیه، جداسازی میکروپلاستیک‌ها با استفاده از روش استاندارد شناورسازی انجام می‌شود. ذرات شناور شده بر روی کاغذ فیلتر جمع‌آوری شده و با استفاده از میکروسکوپ نوری، ذرات میکروپلاستیک از نظر شکل به پنج دسته الیاف، تکه، فیلم، فوم و گلوله تقسیم‌بندی می‌شوند. ذرات مشاهده شده همچنین بر اساس رنگ‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. برای تعیین نوع ذرات مشاهده شده از میکروسکوپ رامان تکسان (مدل تاکرام) استفاده می‌شود.
تصاویری از میکروپلاستیک ها
دستاوردها
مطالعه حاضر خلا موجود در خصوص داده‌های آلودگی سواحل مکران به میکروپلاستیک‌ها را به عنوان آلاینده‌های انسانی پر خواهد کرد و در صورت بالا بودن آلودگی این سواحل به این آلاینده نوظهور هشدارهای لازم به سیاست گذاران و دوستداران محیط زیست جهت اقدام فوری و وضع قوانین و مقررات برای کاهش ورود این مواد به محیط‌های دریایی را خواهد داد.
انتشارات علمی مرتبط
Rigi, N., et al. (2023). "Occurrence and spatial distribution of microplastics in the intertidal sediments along the Oman Sea." Marine Pollution Bulletin 194: 115360
Kor, K., et al. (2020). "Microplastic pollution in the littoral sediments of the northern part of the Oman Sea." Marine Pollution Bulletin 155: 111166
توزیع میکروپلاستیک‌ها در سطح آب‌های خلیج فارس
مقدمه
در دهه‌های گذشته، به دلیل افزایش فعالیت‌های صنعتی، مسکونی و گردشگری، آلودگی محیط زیست یکی از چالش‌های اصلی در خلیج فارس بوده است. از آنجا که 60 درصد از ذخایر نفتی جهان در این خلیج قرار دارد، ساخت سکوهای نفتی، پالایشگاه‌ها، انتقال نفت (سالانه تقریباً 35000 نفتکش از تنگه هرمز عبور می‌کنند)، پساب‌های صنعتی، فاضلاب، دفن زباله‌های ساحلی و پساب شهرهای ساحلی از جمله عوامل اصلی این آلودگی هستند. همچنین، با توجه به بالا بودن پتانسیل سالانه صید، افزایش فعالیت‌های ماهیگیری به دلیل تجهیزات ماهیگیری و تورهای دور ریخته شده یا رها شده ممکن است منجر به افزایش آلودگی پلاستیکی شود.
هدف از مطالعه
بر اساس مرور مطالعات گذشته می‌توان گفت که در بیشتر مطالعات انجام شده در خلیج فارس، به فراوانی میکروپلاستیک‌ها در سواحل، رسوبات و موجودات زنده در منطقه کوچکی پرداخته شده است. با وجود مطالعات متعدد، متأسفانه داده‌های مستند و جامعی در مورد ارزیابی میکروپلاستیک‌ها در سطح آب‌های خلیج فارس در نواحی نزدیک به ساحل و دور از ساحل خلیج فارس در یک دامنه وسیع وجود ندارد. بنابراین، کمبود کامل داده‌های پایه‌ای در مورد آلودگی میکروپلاستیک در این منطقه مشاهده می‌شود. از این رو، این مطالعه به منظور بررسی توزیع، فراوانی و ترکیب میکروپلاستیک‌ها در آب‌های خلیج فارس انجام شد تا خلأ موجود در دانش فعلی درباره شیوع میکروپلاستیک‌ها و همچنین ارزیابی اثرات آلودگی آن بر زندگی دریایی در خلیج فارس را پر کند.
منطقه مورد مطالعه
منطقه مورد مطالعه حدفاصل اروند رود تا تنگه هرمز می‌باشد. نمونه‌برداری از سطح آب‌های خلیج فارس در 15 ایستگاه مطابق نقشه زیر صورت می‌گیرد.
نقشه منطقه مورد مطالعه
روش انجام کار
نمونه‌برداری از سطح آب با استفاده از تور نستون انجام می‌شود. نمونه‌ها پس از جمع‌آوری به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی منتقل و جداسازی میکروپلاستیک‌ها با استفاده از روش استاندارد شناورسازی انجام می‌شود.
شماتیکی از روش انجام کار
ذرات شناور شده بر روی کاغذ فیلتر جمع‌آوری شده و با استفاده از میکروسکوپ نوری، ذرات میکروپلاستیک از نظر شکل، رنگ و سایز تقسیم‌بندی شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. برای تعیین نوع ذرات مشاهده شده از دستگاه FTIR استفاده می‌شود.
تصاویری از میکروپلاستیک‌های مشاهده شده
دستاوردها
- تعیین وضعیت فعلی آلودگی آب‌های خلیج فارس به میکروپلاستیک‌ها
- پر کردن خلا موجود در خصوص داده‌های آلودگی خلیج فارس به میکروپلاستیک‌ها به عنوان آلاینده‌های نوظهور
انتشارات علمی مرتبط
Kor, K. and A. Mehdinia (2020). "Neustonic microplastic pollution in the Persian Gulf." Marine Pollution Bulletin 150: 110665
میکروپلاستیک‌ها در دریای خزر
مقدمه
انسان در عصر پلاستیک زندگی و سالانه بیش از 240 میلیون تن پلاستیک استفاده می کند که اکثر آنها به همین صورت در محیط‌زیست دور ریخته می شوند. USEPA و اتحادیه اروپا زباله های پلاستیکی را به دلیل آلاینده های سمی مرتبط با آنها به عنوان گروه خطرناک فهرست کرده اند. تا سال 2016 بیش از 300 میلیون تن پلاستیک در سال در جهان تولید می شد. همچنین سالانه تقریباً 5 تا 12 میلیون تن پلاستیک وارد محیط های دریایی می شود. بنابراین امروزه آلودگی پلاستیک در محیط‌های دریایی به عنوان یک موضوع جهانی و آلودگی جدید در محیط‌های آبی و خشکی تلقی می‌شود، زیرا مقادیر تجمعی پلاستیک‌ها در طول زمان می‌تواند به شدت بر سلامت اکوسیستم دریایی تأثیر بگذارد.
جنوب دریای خزر تحت تأثیر فعالیت‌های گردشگری بیش از حد، جمعیت نسبتا زیاد، فعالیت‌های ماهیگیری و ورودی پساب‌های آلوده قرار گرفته و این منطقه به یکی از محیط‌های آلوده دریایی در جهان تبدیل شده است. مطالعات کمی در مورد وجود، پراکندگی و اثرات میکروپلاستیک ها در جنوب دریای خزر صورت گرفته است.
وضعیت آلودگی پلاستیک در شمال ایران
هدف از مطالعه
وجود میکروپلاستیک ها و نانوپلاستیک ها در اقیانوس ها به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است. برای کمک به رفع این مشکل، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی یک برنامه تحقیقاتی میان رشته ای را برای پایش، منشاء یابی، تعیین نقاط هات اسپات و نیز تأثیرات پلاستیک بر اکوسیستم های دریایی و سلامت انسان و آبزیان در مناطق شمالی ایران و در دریای خزر راه اندازی کرده است. یکی از اهداف اصلی این مطالعات پر کردن شکافهای اطلاعاتی مربوط به فراوانی و پراکندگی میکروپلاستیک ها در آب، رسوبات ساحلی و فراساحلی دریای خزر و نیز رودخانه های منتهی به دریای خزر است. همچنین تحقیقات ما به صورت همکاری های بین المللی نیز می باشد. از جمله این پژوهشهای بین المللی می توان به پروژه "مناطق نگهداشت زیستی و غیر زیستی میکروپلاستیک ها در فصل مشترک رودخانه و دریا " که به صورت مشترک توسط پژوهشگران پژوهشگاه و موسسه اقیانوس شناسی شیرشف روسیه درحال انجام است، اشاره کرد. تاکنون چندین مقاله در این زمینه به چاپ رسیده اند. ما از شما دعوت می کنیم که با مدیران اصلی در زمینه میکروپلاستیک در ارتباط باشید تا در مورد فرصت‌هایی که برای مشارکت و حمایت از تلاش های تحقیقاتی ما هست مطلع شوید.
منطقه مورد مطالعه
نمونه‌برداری از رسوبات، آب و آبزیان در دریای خزر (جنوب و شمال دریای خزر) و نیز رودخانه های منتهی به دریای خزر انجام می‌شود.
منطقه مورد مطالعه
روش انجام کار
نمونه‌برداری از رسوبات با استفاده از ون وین گرب انجام می‌شود. نمونه‌ها پس از جمع‌آوری به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی منتقل و پس از الک اولیه، جداسازی میکروپلاستیک‌ها با استفاده از روش استاندارد شناورسازی انجام می‌شود. ذرات شناور شده بر روی کاغذ فیلتر جمع‌آوری شده و با استفاده از میکروسکوپ نوری، ذرات میکروپلاستیک از نظر شکل به پنج دسته الیاف، تکه، فیلم، فوم و گلوله تقسیم‌بندی می‌شوند. ذرات مشاهده شده همچنین بر اساس رنگ‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. برای تعیین نوع ذرات مشاهده شده از میکروسکوپ رامان و یا FTIR استفاده می‌شود.
تصاویر برخی از پلاستیک ها و میکروپلاستیک ها
دستاوردها
مطالعات ما خلا موجود در خصوص داده‌های آلودگی سواحل، رودخانه ها، مصب ها و نیز بخش دور از ساحل جنوب و شمال دریای خزر به میکروپلاستیک‌ها را به عنوان آلاینده‌های انسانی مشخص خواهد کرد. همچنین هشدارهای لازم به سیاست گذاران و دوستداران محیط زیست جهت اقدام فوری و وضع قوانین و مقررات برای کاهش ورود این مواد به محیط‌های دریایی را خواهد داد. علاوه بر طرح های درون سازمانی مصوب، طرح بین المللی با همکاری پژوهشگران کشور روسیه و نیز چاپ چندین مقاله از دستاوردهای این پژوهش ها است. ما از شما دعوت می کنیم که با محققان اصلی در زمینه میکروپلاستیک در ارتباط باشید تا در مورد فرصت‌هایی که برای مشارکت و حمایت از تلاش های تحقیقاتی ما هست مطلع شوید (Manbohi@inio.ac.ir).
انتشارات علمی مرتبط
Ahmad Manbohi, Ali Mehdinia, Reza Rahnama, Ali Hamzehpour, Reza Dehbandi, Distribution of microplastics in upstream and downstream surface waters of the Iranian rivers discharging to the southern Caspian Sea, Environ Sci Pollut Res 30, 2023, 92359. 2
Ahmad Manbohi, Ali Mehdinia, Reza Rahnama, Ali Hamzehpour, Reza Dehbandi, Sources and hotspots of microplastics of the rivers ending to the southern Caspian Sea, Marine Pollution Bulletin,Volume 188, March 2023, 114562
. Ahmad Manbohi, Ali Mehdinia, Reza Rahnama, Reza Dehbandi, Microplastic pollution in inshore and offshore surface waters of the southern Caspian Sea, Chemosphere, 281, 2021, 130896
Ahmad Manbohi, Ali Mehdinia, Reza Rahnama, Reza Dehbandi, Ali Hamzehpour, Spatial distribution of microplastics in sandy beach and inshore-offshore sediments of the southern Caspian Sea, Marine Pollution Bulletin, 169, 2021, 112578