مانور بین‌المللی سونامی اقیانوس هند ۲۰۲۵ (IOWave25) با سناریوی وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر در گسل مکران
مانور بین‌المللی سونامی اقیانوس هند ۲۰۲۵ (IOWave25) با سناریوی وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر در گسل مکران، روز چهارشنبه ۲۳ مهرماه (۱۵ اکتبر ۲۰۲۵) در دو نقطه از سواحل جنوبی ایران، چابهار (استان سیستان و بلوچستان) و روستای بَحل از توابع شهرستان جاسک (استان هرمزگان)، با موفقیت برگزار شد.
این مانور، بخشی از برنامه جهانی IOWave25 است که زیر نظر کمیسیون بین‌الدولی اقیانوس‌شناسی یونسکو (IOC) برگزار می‌شود و با هدف افزایش آمادگی کشورهای حوزه اقیانوس هند برای مقابله با سونامی طراحی شده است.
تمرین بین‌المللی IOWave25 توسط کمیسیون بین‌الدولی اقیانوس‌شناسی یونسکو (IOC) طراحی و هماهنگ شده و با هدف افزایش آمادگی در مقابله با سونامی در حوزه اقیانوس هند برگزار می‌شود. این برنامه شامل چهار سناریوی شبیه‌سازی سونامی در گودال سوندا (اندونزی)، گسل مکران (سواحل ایران و پاکستان)، آتشفشان فانی مائوره (کانال موزامبیک) و گودال سوماترا (اندونزی) است. ایران در قالب سناریوی دوم این برنامه که به گسل مکران اختصاص داشت، مشارکت فعالی داشت. این گسل که از سواحل جاسک در ایران تا کراچی پاکستان امتداد دارد، یکی از خطرناک‌ترین مناطق لرزه‌خیز در شمال اقیانوس هند به شمار می‌رود. زلزله بزرگ سال ۱۹۴۵ در این منطقه بیش از ۴۰۰۰ کشته در پاکستان برجای گذاشت.
در این تمرین، فرض بر آن بود که زلزله‌ای به بزرگی ۹ ریشتر رخ داده و امواج سونامی با ارتفاعی بین ۶ تا ۲۰ متر طی ۱۵ تا ۲۲ دقیقه به سواحل جنوبی ایران می‌رسند. بر این اساس، فعال‌سازی سامانه هشدار، تخلیه اضطراری، آماده‌سازی پناهگاه‌های موقت و تمرین‌های امدادی به اجرا درآمد.
دکتر مجید نورانیان اصفهانی، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و هشدار مخاطرات دریایی، هدف اصلی این مانور را "آمادگی عملیاتی در برابر خطرات واقعی" دانست و تأکید کرد که موقعیت خاص سواحل چابهار و جاسک در مجاورت گسل مکران، این مناطق را به اولویت نخست برای تمرین‌های مقابله با سونامی تبدیل کرده است.
وی افزود: "افزایش آگاهی عمومی، آموزش علائم طبیعی سونامی، اطلاع‌رسانی موثر از طریق رسانه‌ها، و مشارکت مدارس و خانواده‌ها، از اهداف کلیدی این برنامه بود".
این مانور حاصل همکاری گسترده میان پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، سازمان مدیریت بحران کشور، یونسکو، IOC، استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، جمعیت هلال‌احمر، نیروی انتظامی، سازمان بنادر و دریانوردی، آموزش و پرورش و دیگر نهادهای محلی بود.
در جریان تمرین، مسیرهای تخلیه اضطراری مشخص و علامت‌گذاری شد، پناهگاه‌های موقت تعیین گردید و اطلاع‌رسانی عمومی برای ساکنان محلی انجام شد. مشارکت فعال مردم، از نقاط قوت اجرای این تمرین بود.
برگزاری این مانور با پشتیبانی تخصصی مرکز ملی پیش‌بینی و هشدار مخاطرات دریایی انجام شد. این مرکز، وابسته به پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، تنها نهاد تخصصی کشور در زمینه پیش‌آگاهی مخاطرات دریایی مانند سونامی، امواج و جریانات دریایی است. این مرکز با توسعه سامانه‌های پیش‌بینی و هشدار یکپارچه، نقشی کلیدی در آموزش، اطلاع‌رسانی سریع و ارتقای ایمنی جوامع ساحلی ایفا می‌کند و در سطح منطقه‌ای نیز به عنوان یک مرکز مرجع شناخته می‌شود.
